De grote, systeemrelevante banken in Nederland leunen zwaar op de impliciete garantie van de overheid dat zij niet failliet zullen gaan. Dat vormt een risico voor de Nederlandse economie, waarschuwt het Centraal Planbureau (CPB) in een donderdag gepubliceerd verslag aan de Tweede Kamer.

De banken die te groot zijn om failliet te laten gaan, en waarvan min of meer vaststaat dat zij altijd door de Staat overeind zullen worden gehouden, betalen aanzienlijk minder rente op hun financiering dan normaal gesproken het geval zou zijn. Dat verstoort het gelijke speelveld, stelt het CPB.

Daarnaast vormen overheidsgaranties volgens het CPB voor de grote banken mogelijk prikkels om te veel risico te nemen. De winst die daarmee te behalen valt is voor eigen rekening, terwijl de overheid de rekening betaalt als het misgaat, aldus het adviesorgaan. Mocht de verkapte subsidie onverwacht wegvallen, kan dat bovendien de gezondheid van banken doen verslechteren.

Eigen vermogen

De afhankelijkheid van banken van impliciete overheidsgaranties kan volgens het CPB worden verkleind door het eigen vermogen van banken verder te verhogen. De Nederlandsche Bank (DNB) hamerde donderdag in een eigen advies aan de Tweede Kamer ook op versterking van de kapitaalbuffers van banken, ook omdat een plotselinge verdieping van de Europese schuldencrisis nog altijd op de loer ligt.

Ook de malaise in de markt voor commercieel vastgoed blijft banken parten spelen. Het CPB wijst daarbij op de nationalisatie eerder dit jaar van SNS Reaal, dat zonder overheidsingrijpen vrijwel zeker zou zijn bezweken onder aanhoudende waardedalingen van zijn vastgoedportefeuille.

Daarnaast ziet zowel het CPB als DNB de hoge Nederlandse hypotheekschuld nog altijd als een belangrijk risico voor de financiële stabiliteit, zeker gezien de aanhoudende daling van de huizenprijzen en de zwakke economie. Op steeds meer woningen rust een hypotheek die hoger is dan de huidige marktwaarde. Naarmate de werkloosheid oploopt, neemt ook het risico van wanbetalingen toe.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl